Door Anita Nijboer

In de slimme stad worden via sensors en camera’s data verzameld. Die data worden door de overheid gebruikt om de stad of het dorp te besturen en efficiënter te maken, en door private ondernemingen voor hun bedrijfsdoelstellingen. Het spreekt voor zich dat dergelijke toepassingen de stad leefbaarder en duurzamer kunnen maken. Tegelijkertijd kan het op grote schaal en voortdurend verzamelen van data en het nemen van beslissingen op basis van die data, ook negatieve effecten hebben, bijvoorbeeld omdat onze privacy of autonomie in het gedrang komt of omdat genomen beslissingen onjuist blijken.

Vanwege die mogelijke neveneffecten heeft de Future City Foundation mij een aantal jaren geleden gevraagd na te gaan welke regelgeving er bestaat voor smartcitytoepassingen in de openbare ruimte. Directe aanleiding was een reclamebillboard dat op een NS-station in Amersfoort werd geplaatst. In het billboard zaten camera’s die registreerden naar welk onderdeel van de reclame een voorbijganger het langste keek, of die voorbijganger een vrouw of een man was en binnen welke leeftijdscategorie hij of zij viel. Op basis van die informatie kon de reclame weer worden aangepast. Omdat in dit geval de camera slechts deze kenmerken registreerde, was volgens de Autoriteit Persoonsgegevens geen sprake van het registreren van persoonsgegevens zodat niet in strijd werd gehandeld met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Toch vonden mensen het – logischerwijs – geen fijn idee bespied te worden en onbewust als proefkonijn/onbetaalde tester te fungeren om reclame te verbeteren. Al snel werd gewezen naar de gemeente. Had de gemeente dit niet kunnen verbieden? Volgens de desbetreffende gemeente was er geen specifieke wetgeving die een dergelijke toepassing verbood. Reden voor mij om na te gaan of dit juist was en welke regelgeving er was op dit gebied.

Dit is een voorpublicatie uit het boek ‘Zo bestuur je een slimme stad – De democratie versterken met een digitaliserende samenleving’, van de Future City Foundation. Wilt u meer lezen? Klik hier om het boek (gratis) te bestellen.