Gemeente: wees slim, wordt niet smart
Als je een probleem hebt, vraag je je af waarom niet gebeurt wat je wilt, en dan nog een keer en nog een keer. Je stelt net zolang de waaromvraag tot je snapt wat je probleem echt is en dan los je het op. Succes gegarandeerd. Tenzij de oplossing niet te realiseren is, maar dan weet je dat ook.
Een andere manier is dat iemand naar je komt en zegt: ‘Jij hebt een probleem, ik heb de oplossing.’ Dat klinkt een stuk aantrekkelijker. Gaat lekker snel en dat is, zeker als je het druk hebt, prettig. Maar je hebt er niets aan. Want als je je probleem niet snapt, heb je geen oplossing nodig. Zonder de waarom, heb je niets aan de wat.
Toch gebeurt het vaak. Zeker als het probleem technisch lijkt. Zo’n 15 jaar geleden werden er bijvoorbeeld overal cursussen schrijven-voor-internet verkocht. Alsof er op internet geen Nederlands werd gesproken. Daar trapten mensen in die daar leerden dat ze korte zinnen moesten gebruiken, niet te veel moeilijke woorden en op de doelgroep moesten letten. Allemaal dingen die altijd al golden. Bij elke tekst.
Nu het internet de stad verandert, zie je dezelfde verkooptrucs. Gemeenten kunnen leren wat ze met hun data kunnen doen. Gemeenten kunnen leren hoe ze smart kunnen worden. En als je als gemeente denkt dat je een Smart City bent, kun je een Smart City 2.0 worden. Enzovoort. Het is schrijven-voor-internet, maar dan voor smart cities.
Ondertussen heeft het internet het communicatievak en de journalistiek radicaal verandert. Maar die cursus schrijven-voor-internet hielp daar niet echt bij. Wat er wel gebeurde: nieuws ging online en werd real-time. Kranten werden opiniebladen. Opiniebladen gingen failliet. Of bijna. Via social-media werd iedereen journalist en ontstond fake-nieuws. Wat weer nieuwe nieuwsbronnen als de Correspondent opleverde, omdat er wel behoefte was aan goede achtergrondverhalen.
Hetzelfde gebeurt in de stad. Slimme steden vragen zich niet af wat ze met hun data kunnen doen, maar wat hun functie is. En welke problemen ze moeten oplossen om die functie optimaal te kunnen vervullen. Steeds vaker is (open) data daarbij een nieuw, handig hulpmiddel. Soms is die data aanwezig, soms moet die worden verzameld. Maar net zo gemakkelijk speelt data ook geen enkele rol. De stad is geen verzameling data, maar een verzameling mensen die het naar de zin willen hebben.
Smart om het smart is als de cursus schrijven-voor-internet. Je denkt dat je wat leert, maar je wordt er niet slimmer van.
Jan-Willem Wesselink is hoofdlaborant van het Kennislab voor Urbanisme