Door Marc Martojo

Toen ik vorig jaar voor het eerst op de smartcityexpo in Barcelona rondliep keek ik mijn ogen uit. Het was alsof ik in een enorme speeltuin was beland voor iedereen die zich bezighoudt met de ontwikkeling van steden. Maar het leek ook juist iets voor de gadgetfreaks, de techadepten en de trendzetters. Volgens mij is dat ook meteen een belangrijk punt waarom smartcityontwikkelingen maar mondjesmaat van de grond komen. Wat er allemaal kan, is namelijk niet wat iedereen allemaal wenst of wil. Precies daar maken wij het verschil.                                                      

Je hebt altijd een clubje techfanaten dat bij iedere nieuwe iPhone in een slaapzak voor de deur van de Apple Store gaat bivakkeren. Maar het gros van de bevolking maakt zich echt niet druk om het verschil tussen een 12 of 15 megapixel-camera. In de smartcitywereld zien we iets vergelijkbaars: de ontwikkeling wordt met name gedreven door wat er technisch allemaal kan. Als we doorvragen over wat de burger er dan precies aan heeft en wat het concreet bijdraagt aan zijn leven, blijft het antwoord nog vaak onbevredigend: ‘Het is gewoon heel handig. Het zorgt voor een flinke kostenbesparing. Je hebt altijd realtime inzicht in wat er gaande is in je stad.’ Heel mooi, maar hoe geven ze daadwerkelijk betekenis aan degenen die de stad vormen: de inwoners?                   

Holistisch perspectief
Als we principes bedenken voor het ontwerpen van de smart city, heeft de digitale stad pas nut als we ze door het oog van de burger bepalen. Voorbeelden uit China en de VS tonen aan dat het ontwerpen van een smart city vanuit het perspectief van de overheid of het bedrijfsleven uiteindelijk niet voordelig is voor de mensen die in de stad wonen. Vanuit onze organisatie DHM laten we onze opdrachtgevers juist het perspectief van andere betrokkenen beter begrijpen, zodat ze kunnen werken vanuit een gezamenlijk belang. We geven civieltechnisch advies aan omgevingsmanagers en gebiedsontwikkelaars, maar onze kracht zit juist in samenwerking met niet-techneuten, zoals sociologen, psychologen en economen. Hun werelden laten we samenkomen met die van de stedenbouw. Steden zijn namelijk altijd een brandpunt van interactie geweest tussen allerlei functies en mensen: wonen, werken, recreëren. Alles komt hier samen. Dat maakt het zo leuk, maar tegelijkertijd ook enorm complex. Eén ding is zeker: het ontwikkelen van een stad vraagt om een holistisch perspectief.     

Redeneren vanuit de burger
Een smart city is voor mij geen digitale stad, want digitalisering van de stad is geen doel op zich. Als er in 2050 wereldwijd 3,5 miljard stedelingen bijgekomen zijn, dienen onze steden volledig klimaatneutraal en gedigitaliseerd te zijn. Ga er maar aan staan. We moeten beseffen dat deze uitdagingen dwars door elkaar lopen en we dienen te redeneren vanuit de burger. Alleen dan kunnen ze in elkaars voordeel werken en zijn ze op te lossen. Daarmee ontwikkel je een betekenisvolle smart city. Bij DHM zijn we aan de slag gegaan om een smartcityscan te maken voor VN-doel 11: ‘Maak steden inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam.’ Dit matchen we met de impact van verstedelijking, klimaatverandering en digitalisering. Als leuke zelftest hebben we een introductie van onze smartcityscan opgenomen. Dit geeft een eerste beeld, maar in werkelijkheid zit er natuurlijk een schat aan indicatoren en data achter. In ieder geval prikkelend genoeg om je te realiseren hoe jouw stad een smart city met betekenis kan worden.

Marc Martojo
DHM Infra

Dit is een voorpublicatie uit het boek ‘Een slimme stad, zo doe je dat – Verbonden, flexibel en betekenisvol; maak de echte future city’, van de Future City Foundation. Wilt u meer lezen? Klik hier om het boek (gratis) te bestellen.