Door Anita Nijboer

Naar aanleiding van de bestuurlijke afwegingsruimte die we in het boek Smart & Leefbaar in kaart hebben gebracht, kregen we ook veel vragen van gemeenten hoe ze meer grip kunnen krijgen op smartcitytoepassingen in de openbare ruimte. Als antwoord daarop schreef Anita Nijboer, partner bij advocatenkantoor Kennedy Van der Laan, een modelverordening voor de smart city, die is opgenomen in het boek Een slimme stad, zo doe je dat (2019). Maar welke regels zijn er nog meer nodig in de slimme stad?

De gemeentelijke verordening voor de smart city laat zien over welke onderwerpen een gemeente iets kan regelen, hoe een gemeente dat kan doen en waar de mogelijkheden en beperkingen zitten bij regelgeving op gemeentelijk niveau. Het toepassingsbereik van deze verordening wordt juridisch beperkt door artikel 149 van de Gemeentewet. Een gemeentelijke verordening mag slechts onderwerpen regelen die het gemeentelijk belang aangaan. Dit houdt in dat de regels uitsluitend binnen de gemeentegrenzen mogen gelden en dat sprake moet zijn van een gemeentelijk openbaar belang, zoals openbare orde, veiligheid, hinder en de volksgezondheid. Daarnaast mag de verordening niet in strijd zijn met Europese of nationale wetgeving of een onderwerp behandelen dat bij uitsluiting op rijksniveau geregeld moet worden.

Na invoering van de Omgevingswet kunnen ook zaken in een omgevingsplan worden geregeld. Hiervoor gelden dezelfde criteria als bij een gemeentelijke verordening. Echter, in plaats van het criterium dat de regeling de gemeentelijke huishouding moet aangaan, geldt voor opname in een omgevingsplan dat voldaan moet worden aan het belang van de fysieke leefomgeving in de betreffende gemeente. Het belang van de openbare orde valt hier niet onder.

Verder heb ik het toepassingsgebied van de verordening beperkt door deze in te kaderen tot smartcitytoepassingen die fysiek binnen een gemeente worden geplaatst in de openbare ruimte of die vanaf privégrond invloed hebben op de openbare ruimte. Het gaat daarbij dus om fysieke dragers die in/bij de openbare ruimte worden geplaatst waarmee je iets meet/data genereert of waarmee je gedrag stuurt. Daarmee beperk ik de verordening tot de onderwerpen die in een omgevingsplan geregeld kunnen worden.

Dit is een voorpublicatie uit het boek ‘Zo bestuur je een slimme stad – De democratie versterken met een digitaliserende samenleving’, van de Future City Foundation. Wilt u meer lezen? Klik hier om het boek (gratis) te bestellen.