De provinciale verkiezingen zijn achter de rug. Voor de komende vier jaar zullen weer ambitieuze programma’s opgesteld worden om de economie te stimuleren, het milieu te verbeteren en sociale cohesie te versterken. Waarschijnlijk zal er ook in staan dat nieuwe technologie slimmer gebruikt moet worden en er data- of informatiegestuurd gewerkt gaat worden. Dat klinkt mooi, maar de ervaring leert ook dat veel van de doelstellingen niet erg SMART beschreven zijn en dat moeilijk te toetsen is of het beleid ook werkelijk succesvol was. Dat is onder andere een bewuste keuze, omdat de politiek nou eenmaal niet graag beoordeeld wil worden op het realiseren van toezeggingen. Liever een ambitieus vergezicht dan een meetbare aanpak voor de komende vier jaar.

Succesvol datagedreven beleid vraagt duidelijke indicatoren. Indicatoren worden herleid uit doelstellingen die beschrijven wat je wilt meten, op wie de indicator gericht is, welke verandering wordt nagestreefd, in welk gebied en in welke periode. Een doelstelling kan bijvoorbeeld zijn: ”50% toename in opgewekte zonne-energie bij woningcorporaties in gemeente X in 2030 (ten opzichte van 2018).” Op basis van bovenstaande concrete doelstelling kan eenvoudig gemeten worden hoeveel zonne-energie nu opgewekt wordt, kan elk jaar de progressie inzichtelijk worden gemaakt en kan het beleid bijgesteld worden op basis van deze inzichten. Zo kun je echt sturen op het bereiken van ambitieuze doelstellingen.

Bijkomend effect, het maakt heel snel duidelijk over welke onderwerpen wel en geen data voorhanden is. Vaak zal blijken dat die data onvolledig of verouderd is of niet op het juiste aggregatieniveau beschikbaar. Het formuleren van meetbare doelstellingen is de beste stimulans om te komen tot een datagedreven organisatie. Het maakt hiaten zichtbaar, biedt kansen voor een structurele datamanagement aanpak en helpt om beleid effectiever te maken. Het vergt wel een kwetsbare en open opstelling van de politiek. Transparantie in de voortgang van de realisatie van ambities vergt moed, omdat niet alles volgens plan zal gaan. Maar uiteindelijk zal het resultaat, draagvlak en de betrokkenheid alleen maar toenemen.

Arjen Hof
Directeur Civity

Deze column komt uit het boek Data en Omgevingsbeleid, dat wij schreven naar aanleiding van een serie workshops over datagedreven beleid. Wilt u meer lezen? Klik hier om het boek (gratis) te bestellen.